Impressie Bouwdagen Rijn - 24 en 26 november 2020
Samen bouwen aan de toekomst van de rivieren, zo komt het Programma onder de Omgevingswet voor Integraal Riviermanagement tot stand. Dat samen bouwen doen we onder andere tijdens integrale Bouwdagen. In november 2020 vindt de eerste serie Bouwdagen plaats. Op 24 november stond de digitale dag in het teken van de Rijn. We bespraken de voortgang van IRM, keken vooruit en gingen in gesprek over het Beeld op de Rivieren met het gezamenlijke toekomstperspectief.
Laatst gewijzigd: 14 augustus 2023
Sfeerimpressie dag 1
Na een korte aftrap door Steven Voest (programmamanager IRM) op het dak van Fort Pannerden werden de deelnemers door Marieke Hofstra (trekker werkgroep Planproces) meegenomen in het stappenplan van IRM. Zij gaf een toelichting op de verschillende bouwstenen die uiteindelijk moeten leiden tot het Programma onder de Omgevingswet. Daarnaast werd het onderzoek dat we uitvoeren naar de zogeheten realistische beleidsopties door haar toegelicht.
Voor het tweede deel van de dag nodigde Jan Willem Kamerman (programmamanager Deltaprogramma Rijn) de deelnemers uit om in deelsessies aan de slag te gaan met het Beeld op de Rivieren. We presenteerden en bespraken het resultaat van eerdere bijeenkomsten waarin is gewerkt aan een gezamenlijk toekomstperspectief voor de rivieren.
De deelnemers konden op de gepresenteerde kaarten reflecteren wat leidde tot een interessante discussie. Over bijvoorbeeld delfstoffenwinning in relatie tot het gewenste landschapsbeeld, over de vraag welke schepen in de toekomst op onze rivieren moeten kunnen varen, over het onttrekken van water uit de Waal richting het Amsterdam-Rijnkanaal en over de vraag of de Waal door allerlei ingrepen uit het verleden niet inmiddels veel meer water trekt ten koste van het IJsselmeer.
Enkele deelnemers riepen IRM op om in de gesprekken met belangenvertegenwoordigers niet uit te gaan van tegenstellingen maar op zoek te gaan naar de gezamenlijke belangen.
Al met al een vruchtbare dag waarmee het programmateam van IRM aan de slag kan.
Sfeerimpressie dag 2
Na een korte aftrap door programmamanager Steven Voest vanuit Fort Pannerden werden de circa 110 deelnemers door Saskia van Vuren (trekker werkgroep Onderzoek) meegenomen in de werking van het riviersysteem Rijn. Zij wees ons erop dat wat 300 jaar geleden het belangrijkste was - een stabiel riviersysteem met een stabiele waterverdeling over de Rijntakken - ook nu nog steeds het belangrijkst is. Hiervoor zijn rivieren recht getrokken, stuwen aangelegd en regelwerken op het splitsingspunt gebouwd. Maar ondanks deze ingrepen is er nog altijd geen sprake van een stabiel systeem. Met name de uitschuring van de bodem is aanleiding voor grote zorg. Deze uitschuring blijkt invloed te hebben op de waterverdeling bij hoog- en laagwater, de scheepvaart en de natuur. De oproep voor de integrale en systeemgerichte aanpak om dit aan te pakken geeft al gelijk levendige discussies in de chatbox van de Bouwdag.
Een stelling uit de chatbox:
Zomerbed omhoog, winterbed omlaag is het devies vanuit natuur, Hoe is een uitzoekvraag.
Hoe kunnen we de uitvoering organiseren?
Op de eerste Bouwdag Rijn nam Marieke Hofstra (trekker werkgroep Planproces) de deelnemers al kort mee in hoe we tot een nieuwe visie willen komen op het riviersysteem. Hans Brouwer (omgevingsmanager) en Vince Douwes (trekker werkgroep Werkwijze) keken nog verder.
Zij gingen in op de vraag hoe we, als er straks een visie ligt, de uitvoering kunnen organiseren. Vince lichtte toe dat er wordt doorgedacht over afspraken over bijvoorbeeld de samenwerking en de financiën. Het nu al opstarten en leren van concrete projecten is een belangrijk middel om hier grip op te krijgen.
Oproep uit de chatbox: “Borg ook de systeemwaarden in de pilotprojecten. Hoe voorkom je optimalisatie op lokaal niveau?”
Grenzen aan het riviersysteem
In het tweede deel gingen de deelnemers uiteen in vier bouwsessies. In de sessie van Saskia van Vuren over de grenzen aan het riviersysteem kregen de deelnemers de gelegenheid om door digitaal ‘stickeren’ reactie te geven op vier vragen: 1) Wat betekenen de inzichten in het watersysteem voor de vormgeving van IRM? 2) Hebben we alles in beeld of zien we bepaalde zaken over het hoofd ? 3) Welke nieuwe onderzoeksvragen doemen op? 4) Welke tips en tops wil je IRM meegeven?
Twee reacties hieruit van deelnemers:
"Verlies naast de technische benadering het belang van de burger gezond en leefbaar etc. niet uit het oog."Deelnemer
"Bekijk het systeem in de volle breedte en vergeet de grensoverschrijdende dimensies niet. Focus ligt nu vooral / helemaal op Nederland.”Deelnemer
Hoe te komen tot kansrijke alternatieven
Marieke Hofstra gaf in haar bouwsessie een toelichting op de wijze waarop IRM onderzoeksalternatieven wil ontwikkelen. Bodemligging en afvoercapaciteit zijn hiervoor belangrijke "draaiknoppen". De deelnemers vroegen aandacht om ook cultuurhistorie, ruimtelijke kwaliteit en natuur goed in de alternatievenontwikkeling mee te nemen. Ook werden vragen gesteld over de wijze waarop IRM de ontwikkeling van de alternatieven regionaal organiseert en bestuurlijk borgt. Dit proces werken we de komende tijd uit.
Twee reacties van deelnemers:
"Neem bij de ontwikkeling van de alternatieven het concept Levende Rivieren wat onder aanvoering van het WNF is opgesteld mee."Deelnemer
"Hoe voorkom je dat je straks met tientallen alternatieven eindigt? je hebt immers veel deeltrajecten, meerdere standen van de knoppen, en dan nog allerlei maatregelen."Deelnemer
Wel of geen praktijknetwerk IRM
In de sessie van Vince Douwes gingen de deelnemers via stellingen aan de slag met de vraag of een praktijknetwerk bruikbaar zou kunnen zijn voor IRM om kennis en ervaringen uit te wisselen. Veel deelnemers zagen de meerwaarde van een dergelijk netwerk. Opgeroepen werd aansluiting te zoeken bij bestaande netwerken als 'de Dijkwerkers' van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. En hiernaast ook op zoek te gaan naar projecten die zijn vastgelopen. Hier kun je immers veel van leren.
Rondetafelgesprek: uit de praktijk
Hans Brouwer had voor zijn sessie drie ervaren projectmanagers uitgenodigd: Petra van den Brand (project Overijsselse Vecht), Carel Bolt (project Rivierklimaatpark IJsselpoort) en Kees Jan van den Herik (project Ooijen Wanssum). Via de chat konden de deelnemers met hen in discussie over lessen en wensen voor IRM uit de praktijk. Het leidde tot boeiende discussies. Zo werd opgeroepen dat IRM niet alleen zou moeten helpen vanuit kennis maar juist ook verbindingen zou moeten leggen (relatiemanagement). Ook werd gewezen op de meerwaarde van integrale pilotprojecten om te onderzoeken of dit ook werkt op systeemniveau.
"Een mooie opbrengst"
Jan Willem Kamerman (programmamanager Deltaprogramma Rijn) en Hans Brouwer (omgevingsmanager IRM) sloten deze tweede Bouwdag voor de Rijn af. Jan Willem bedankte de deelnemers voor de mooie discussies. Hij riep eenieder op ook zijn of haar collega’s en bestuurders te vertellen over deze dagen. Hans gaf aan dat na een periode van stilte rond IRM nu de "deksel van het vat is". We willen deze sfeer en gezamenlijkheid vasthouden. Op de terugkomdag op 15 december vertellen we wat van de bouwdagen hebben geleerd en hoe we het proces de komende periode willen vormgeven.