Pre-verkenning Gelderse Poort (PAGW)
De Gelderse Poort is een van de hotspots uit de ecologische systeemopgave van Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). Voor dit karakteristieke en kansrijke rivierengebied met twee splitsingspunten voert PAGW op dit moment een pré-verkenning uit. Die resulteert eind 2022 in oplossingsrichtingen voor robuuste en toekomstbestendige riviernatuur en versterking van het rivierlandschap met ontwikkeling van ooibos, rietmoeras, natte graslanden en geulen en plassen. Het gebied kan zich verder ontwikkelen tot leefgebied voor soorten hogerop in de voedselketen, zoals Zwarte ooievaar, Roerdomp, Zeearend en Otter.
Laatst gewijzigd: 24 augustus 2023
De opgave in de Gelderse Poort is fors. Er wordt in het project daarom beoogd opgaven uit verschillende programma’s en kaders in optimale combinatie te realiseren. Naast opgaven uit PAGW en IRM gaat het hierbij bijvoorbeeld om opgaven van Natura 2000, Het Gelders Natuurnetwerk, Kaderrichtlijn Water, Programma Natuur, de Gelderse Maatregelen Stikstof en de Bossenstrategie.
Toekomstbestendige natuur is onlosmakelijk verbonden met de eigenheid en kenmerken van het lokale riviersysteem. Ontwikkeling van natuur vraagt veelal ruimte, ook hydraulische ruimte, zodat belangrijke natuurlijke processen en vegetatieontwikkeling en natuurlijke successie zo vrijelijk mogelijk kunnen optreden.
Pré-verkenning Gelderse Poort ook IRM-pilot
De pré-verkenning Gelderse Poort is naast een PAGW-project ook een IRM-pilot. In de Gelderse Poort kan de combinatie van natuurontwikkeling en andere systeemmaatregelen sturend werken voor rivierkundige vraagstukken (Nature-based-solutions).
Voor IRM is specifiek de zomerbederosie in de Gelderse Poort van belang. Deze beïnvloedt de afvoerverdeling en kansen voor natuurontwikkeling door de relatie met de grondwaterstanden, overstromingsfrequenties en de mate van zand-/morfodynamiek op oeverwallen en in geulen.
Buiten de zomerbederosie raakt dit project ook andere IRM-opgaven, zoals hoogwaterveiligheid en scheepvaart.
Dit willen we van elkaar leren
In deze IRM-pilot leren we hoe we tot een goede mix komen van de natuuropgaven en de andere doelen van IRM. Verschillende opgaven strijden namelijk om dezelfde schaarse ruimte. Zoals verbetering van leefomgeving (recreatie, wonen, vestigingsklimaat, ontspanning, gezondheid), adaptatie klimaateffecten, beschikbaarheid zoetwater, stikstofopgaven en transitie naar een duurzame landbouw. Daarnaast verkennen we de mogelijkheden om de korte-termijn-natuuropgaven te verbinden met de lange-termijn-ontwikkeling van IRM.
Ook bekijken we hoe we de samenwerking formaliseren in de bestuursovereenkomst van IRM die we in 2023 opleveren.
Tot slot levert de pilot inzichten op over het beheer van riviergebieden. Vanuit dynamisch uiterwaardenbeheer wordt voor beheer en de korte-termijn-doelen natuurruimte gezocht. We bekijken welke processen en afspraken dat vereist. En we bekijken hoe we kunnen bevorderen dat het gebied wordt beheerd met oog voor alle relevante opgaven.
Water hoort bij Nederland. Het kan partijen polariseren of juist verbinden. Door gebiedsgericht te denken en dieper door te vragen op de drijfveer van mensen en organisaties, zijn verbindingen met de PAGW vrijwel altijd te leggen. En dat is nodig om ruimtelijke ontwikkelingen op gang te krijgen.
Planning
De IRM-pilot Gelderse Poort loopt van het voorjaar van 2022 tot eind 2022.
Meer informatie
- Website PAGW
- Gelderse Poort op de website van Staatsbosbeheer
- Interview Gelderse Poort in Deltanieuws (maart 2023)
- Nieuwsbericht IRM werkt samen met PAGW (publicatiedatum april 2021)
Neem bij vragen contact op met Renier Koenraadt, projectmanager van de pré-verkenning Gelderse Poort: renier.koenraadt@rws.nl
Plangebied
Het plangebied De Gelderse Poort ligt langs de oevers van de Bovenrijn (vanaf de Duitse grens), de Waal tot Nijmegen, het Pannerdensch Kanaal, de Nederrijn tot de stuw bij Driel en de IJssel tot aan Dieren. Het PAGW-gebied de Gelderse Poort is daarmee dus ruimer dan het huidige natuurgebied Gelderse Poort.
IRM en de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW)
In de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) werken regionale partners en het Rijk samen aan toekomstbestendige grote wateren met hoogwaardige natuur die goed samengaat met een krachtige economie. De PAGW-maatregelen zijn gericht op het realiseren van een robuust toekomstbestendig riviersysteem.
IRM raakt tal van ontwikkelingen in het rivierengebied. Daarom onderzoeken we in deze fase ook hoe we elkaar het beste kunnen versterken en onderlinge efficiënt kunnen afstemmen. Zo maakt de ecologische systeemopgave van PAGW voor het Maas- en Rijngebied onderdeel uit van het Programma onder de Omgevingswet voor IRM (PoW). De juiste invulling van riviernatuur in combinatie met de bijpassende besluiten voor de rivierbodemligging en afvoercapaciteit zorgen voor een robuust en klimaatbestendig riviersysteem.