"Dit jaar bouwen we aan kansrijke alternatieven"

Elke nieuwsbrief praat programmamanager Steven Voest je bij over de voortgang van IRM. In deze eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar kijken we wat uitgebreider terug en vooruit. De eerste bouwstenen zijn in afronding en vormen de basis voor het bouwen van kansrijke alternatieven.

Hoogwater 2021; plezier verdrijft de dreiging

Het is begin februari. Een vorstperiode dient zich aan en een overvloed aan smelt- en regenwater voeden Rijn en Maas. Bij Nijmegen stroomt het water over de drempel in de Spiegelwaal. Wildwaterkanoërs balanceren op het kolkende water. Plezier verdrijft de dreiging van het hoge water. Grote grazers zoeken een droog heenkomen in de Noordwaard bij Werkendam. Ze moesten eens weten dat het water dankzij hen de polder in en uit kan stromen. De Maas heeft zijn piekafvoer al verstouwd; pompen werden ingezet en uiterwaarden voor publiek afgesloten.

Zo’n 7400 m3/s was de piekafvoer over de Rijn en 1800 m3/s over de Maas. Veel, maar lang niet zo veel als in 1995 toen de rivierdijken op breken stonden en een groot deel van de bewoners langs de benedenrivieren werd geëvacueerd.

Het hoge water laat zien dat de programma’s Ruimte voor de Rivier en Maaswerken presteren zoals bedoeld. IRM staat op de schouders van deze programma’s, maar gaat niet uitsluitend over waterveiligheid. Aan waterveiligheid wordt nu vooral gewerkt door het Hoogwaterbeschermingsprogramma. IRM onderzoekt of verdergaande rivierverruiming naast andersoortige maatregelen oplossing kan bieden voor knelpunten ontstaan door – deels klimaatgedreven – veranderingen in het rivierengebied. IRM ontwerpt het Maas- en Rijngebied van 2050 met plaats voor zoveel mogelijk functies en functioneel tot tenminste 2100.

Foto impressie hoogwater en ijspret winter 2021

Waar staat IRM?

De eerste nieuwsbrief van het jaar is een goede gelegenheid terug- en vooruit te blikken. “Bouw mee aan IRM” was onze oproep bij het startschot in fort Lent (Nijmegen) op 6 februari 2020. En vervolgens overspoelde de eerste coronagolf Nederland. IRM werd een tijd minder zichtbaar, maar maakte wel stappen. We bouwden aan het Beeld op de Rivieren, toonden de onderzoeksresultaten naar bodemligging en waterafvoer en het besef groeide dat problemen voortvloeiend uit droogte snel moeten worden opgepakt.

Tijdens de digitale Bouwdagen in november bespraken we hoe we met de verkregen inzichten gaan bouwen aan de alternatieven, te zijner tijd vast te leggen in de Notitie Kansrijke Alternatieven. En we lanceerden www.bouwplaatsirm.nl, waar niet alleen actuele informatie over IRM kan worden gevonden maar ook inbreng kan worden geleverd.

Tijdens de BO-MIRT-overleggen van 2019 en 2020 wees minister Cora van Nieuwenhuizen een eerste aantal pilotprojecten IRM aan langs Maas en Rijn. Daarmee geven we IRM ook van onderop vorm. Met de pilots kunnen we al testend en lerend bouwen aan het programma en inzichten meteen inbrengen in de praktijk. Op de Bouwdagen kondigden we het Praktijknetwerk IRM aan om projecten en programma aan elkaar te verbinden en discussieerden over de vormgeving daarvan.

Onze sessie op het digitale Deltacongres werd goed bezocht. Minister Cora van Nieuwenhuizen, Deltacommissaris Peter Glas en gedeputeerden Bert Boerman en Peter Smit – stuurgroepvoorzitters Rijn en Maas – ondertekenden de bestuurlijke intentieverklaring IRM. Namens hen riep Secretaris Generaal Jan Hendrik Dronkers maatschappelijke partijen op zich aan te sluiten door de intentieverklaring coalitie IRM te ondertekenen.

Vooruitblik: bouwen aan kansrijke alternatieven

Voor 2021 staat veel op stapel. De samenwerking tussen programma in wording en pilots krijgt verder vorm met het inrichten van het Praktijknetwerk. Er komen bovendien nieuwe pilots IRM bij. We starten ook met een Kennisagenda, om de opgedane kennis te borgen, maar ook om deze beschikbaar te stellen. Wellicht groeit dit uit tot een ‘rivierenbibliotheek’.

We zijn er ook aan toe om de banden met andere nationale programma’s aan te halen. Denk bijvoorbeeld aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma, waarmee de raakvlakken steeds duidelijker worden. Ontwikkelingen over de landsgrenzen verdienen ook de aandacht.

Samen verder bouwen

Tijdens de informatie- en netwerkbijeenkomst op 2 maart a.s. praten we jullie verder bij en is er gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Vóór de zomervakantie komen we zeker nog een tweede keer in breed verband bij elkaar. Houd daarvoor deze nieuwsbrief in de gaten.