Zo komen we tot het Ontwerp Programma onder de Omgevingswet

Al in april 2023 legt het programmateam IRM het Ontwerp Programma onder de Omgevingswet (POW) voor aan de stuurgroep IRM. Een programma op hoofdlijnen waardoor het eerder beschikbaar kan komen dan oorspronkelijk gepland. Het resultaat van de herijking van onze opdracht eerder dit jaar. Een programma op hoofdlijnen vraagt om een bijgestelde aanpak. In dit artikel informeren we je over die aanpak en over de globale inhoud van het Ontwerp POW.

Dat het inrichten van een toekomstbestendig rivierengebied complex is was al duidelijk maar werd de afgelopen twee jaar extra zichtbaar. Reden om het programma IRM stapsgewijs vorm te geven. Eerst een Ontwerp POW met inhoudelijke hoofdkeuzen voor bodemligging en afvoercapaciteit. Keuzes die richting geven aan de ontwikkeling van de riviersystemen en aan de IRM-doelen hoogwaterveiligheid, natuur, scheepvaart en zoetwaterbeschikbaarheid. Direct na vaststelling van het POW volgt de verdere gebiedsuitwerking. Samen met onze overheidspartners en belanghebbenden.

Ontwerp POW snel te realiseren

Het programmateam IRM verwacht het Ontwerp POW dus in april 2023 gereed te hebben om voor te leggen aan de stuurgroep IRM. Een krappe planning maar wel noodzakelijk om aan te kunnen sluiten op ontwikkelingen van andere programma’s zoals het Nationaal Programma Landelijke Gebied. Daarom is ervoor gekozen nu geen details uit te werken maar ons te focussen op de contouren van IRM. Dat is in korte tijd te realiseren.

Globale inhoud

Het Ontwerp POW bevat in elk geval:

1. Een visie op een toekomstbestendig Maas- en Rijngebied in 2050, met doorkijk naar 2100. Bij het ontwikkelen van deze visie baseren we ons op bestaande documenten, zoals het Beeld op de Rivieren, de Systeembeschouwing Maas en Rijn, de ecologische systeemanalyse van de Programmatische Aanpak Grote Rivieren en het Panorama Gelderse Rivieren.
2. Beleidskeuzes voor rivierbodemligging en sedimenthuishouding en afvoer- en bergingscapaciteit van het Rijn- en Maassysteem. Onder andere het onderzoeksrapport ‘Systeembeschouwing Maas en Rijn’ dat vandaag, 7 juli 2022, is gepubliceerd vormt hiervoor een belangrijke bouwsteen.
3. In het Ontwerp POW leggen we ook de prioritaire gebieden en urgente (systeem)ingrepen vast. Het Rijk en de regionale overheden bepalen samen waar ze het eerst aan de slag willen op basis van een analyse van de meest urgente problemen en waar deze samenkomen.
4. IRM is meer dan het zoveel mogelijk integreren van opgaven. Het gaat ook over integraal samenwerken met het riviersysteem als uitgangspunt. In het Ontwerp POW beschrijven we in een hoofdstuk ‘Werkwijze’ hoe we deze samenwerking willen organiseren en financieren voor een efficiënte uitvoering van het POW.
5. Participatie en communicatie: opschrijven hoe we willen samenwerken is één ding. Na vaststelling van het POW werken betrokken partijen verder aan het versterken en vergroten van de integrale samenwerking en denkwijze en het gevoel van gezamenlijk eigenaarschap. Participatie- en communicatiedoelen en -aanpak leggen we vast in het POW. De wijze waarop we IRM straks organiseren is natuurlijk ook bepalend voor wie er straks waarover gaat communiceren en participeren.
6. Tot slot zetten we een Praktijknetwerk en Kennisagenda op om kennis en ervaring te delen en nieuwe kennis te ontwikkelen. Het Ontwerp POW bevat een overzicht van kennisvragen die we het komende jaar niet kunnen oplossen maar meenemen in de vervolgstappen van IRM.

Met wie komt het Ontwerp POW tot stand?

Voor het opstellen van het Ontwerp POW benutten we alle inbreng die de afgelopen twee jaar is geleverd door partneroverheden, belangengroeperingen en kennisinstellingen. Bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van het Beeld op de Rivieren en de Systeembeschouwing Maas en Rijn. De komende tijd werken verschillende werkgroepen met deskundigen (Rijk, provincies, waterschappen) aan de onderdelen van het POW.

Via de bestaande overlegstructuren van Deltaprogramma’s Maas en Rijn is er tijdens dit proces gelegenheid tot reflectie van partneroverheden en de Adviesgroep Rijn en Klankbordgroep Maas met vertegenwoordigers van belangengroeperingen. In april 2023 legt het programmateam IRM het Ontwerp POW voor aan de stuurgroep IRM, nadat de betrokken Maas- en Rijnbestuurders hierover hebben geadviseerd. In juni 2023 verwachten we het POW ter inzage te leggen. Iedereen is dan in de gelegenheid om hierop te reageren door het indienen van een zienswijze.

Onder andere via de nieuwsbrief IRM houden we iedereen op de hoogte van de voortgang en gemaakte of te maken keuzes. Bij de start van de terinzagelegging in 2023 organiseren we één of meer (digitale) bijeenkomsten voor ambtenaren en bestuurders en voor vertegenwoordigers van belangengroeperingen en kennisinstellingen. Natuurlijk zijn burgers en individuele gebruikers van de rivierengebieden ook van harte welkom. Tijdens de bijeenkomst(en) lichten we het POW en de gemaakte afwegingen nader toe en is er alle ruimte voor gesprek.

Bestuursovereenkomst

Samen met ambtenaren van de betrokken overheden werkt het programmateam IRM de in het POW beschreven ‘Werkwijze IRM’ verder uit naar concrete afspraken tussen de diverse overheden. Dit nemen we op in een bestuursovereenkomst. Deze is volgens huidige planning ook in april 2023 gereed om voor te leggen aan de stuurgroep IRM. Na instemming van de regionale bestuurders. Ministeries, provincies en waterschappen die concreet te maken krijgen met en/of een rol krijgen bij de uitvoering van het POW, wordt aangeboden deze bestuursovereenkomst te ondertekenen.

In deze bestuursovereenkomst staat onder meer hoe betrokken partijen het programma IRM willen doorontwikkelen, hoe het POW een plaats krijgt in regionaal beleid, hoe we gaan samenwerken en hoe we komen tot verdere uitwerking van de prioritaire gebieden. In gebiedsspecifieke bestuursovereenkomsten maken betrokkenen vervolgens afspraken over organisatie, governance, aanpak, werkwijze en financiering van de gebiedsgerichte uitwerkingen.